Het multifunctioneel inrichten van openbare buitenruimte

In Nederland leven ruim 17 miljoen mensen samen op een klein stukje aarde. En dat vraagt om creatief nadenken over hoe we dat kleine stukje aarde zo optimaal mogelijk kunnen inrichten en benutten. Daarbij moet dan ook nog rekening gehouden worden met allerlei maatschappelijke vraagstukken zoals met duurzaamheid, inclusiviteit, diversiteit en vergroening. Waarom zouden we al deze waarden evenals de behoefte aan verschillende functies van openbare ruimte niet met elkaar integreren?

Functiemenging is zodoende een kunst apart. Een kunst die unieke kansen biedt aan het beweegvriendelijk maken van grijze openbare ruimtes. Zo kunnen geweldige resultaten bereikt kunnen worden voor stad en dorp! Spelen en bewegen combineren met andere functies in de buitenruimte kan namelijk bijdragen aan het vergroten van welzijn, geluk, gezondheid, tevredenheid en de trots van burgers. Door middel van het omvormen van openbare buitenruimte tot multifunctionele speel- en beweeglandschappen. Hoe? Daarvoor geven we enkele tips in dit kennisthema. Dit doen we aan de hand van de toonaangevende toolbox ‘Multifunctionele speelplekken’, in 2017 uitgebracht door de Branchevereniging Spelen & Bewegen.

Ruimte voor water

Nederland is een waterland. Door de veranderingen in het klimaat krijgen we jaarlijks steeds meer neerslag te verwerken. Dit resulteert bijvoorbeeld in uitdagingen voor gemeentes als het gaat om het afvoeren van al dit water. Regelmatig komen op het nieuws beelden voorbij van ondergestroomde straten en huizen die te kampen hebben met wateroverlast.

Ruimte voor de natuur

Maar juist in de openbare ruimte is ook dringende behoefte aan creatieve mogelijkheden voor het vergroenen en ongedwongener maken van het spelen. Niet voor niets kopte de NOS recent naar aanleiding van onderzoek van Jantje Beton met ‘Buurt te saai om buiten te spelen’. Daarin werd genoemd dat kinderen zich niet uitgedaagd of door de buitenruimte aangetrokken voelen om meer buiten te gaan spelen. De iPad, computer of smartphone is dan snel veel aantrekkelijker en dus blijven kinderen binnen. Bang dat er een grote investering voor nodig is om de buurt voor kinderen om te vormen tot plekken die zij wèl aantrekkelijk vinden om in te spelen en te bewegen? Geen zorgen! De eisen die kinderen stellen zijn eenvoudig:

‘Kinderen zouden volgens het onderzoek vaker naar buiten gaan als er meer spannende speelplekken en grasveldjes zijn of als ze minder last van verkeer zouden hebben. De favoriete speelplekken zijn nu het schoolplein, de tuin en het bos. Ze worden minder enthousiast van hangplekken of skatebanen. Als kinderen buiten spelen dan willen ze het liefst fietsen, klimmen en klauteren of zelfverzonnen spelletjes doen.’ – Jantje Beton, 2018

De opdracht voor gemeentes ligt in de ogen van de eindgebruikers dus eigenlijk op de volgende drie gebieden. Het vergroenen van bestaande speelplekken, het aanleggen van speelnatuur en het creëren van vrij ruimtes. Zo kunt u als gemeente natuurlijk en informeel spelen faciliteren en bijdragen aan het welzijn van de jeugd.

Ruimte om te werken

3 tips ter inspiratie voor functiemenging

Als Buro voor Buitenruimte hebben wij al de nodige ervaring opgedaan met het ontwerpen van multifunctionele speel- en beweeglandschappen. Daarom delen wij graag onze kennis hierover en hopen u nog extra te inspireren met de volgende tips:

WERKEN VANUIT HET POP-UP PRINCIPE

Een evenwichtige, aantrekkelijk speel- en beweeglandschap bereikt u door aan bestaande openbare ruimte de juiste ingrediënten toe te voegen. Planten, struiken, hoge grassen, waterelementen, voldoende vrije ruimte en de nodige chillplekken vormen hiertoe de sleutel. Door deze via zones evenwichtig over de buitenruimte te verdelen, ontstaat afwisseling en vrijheid. Zo kan iedereen prettig bewegen, spelen en ontspannen.

VERKEER EN VRIJ SPELEN GELIJKE KANSEN GEVEN

Het integreren van natuurlijke speelmaterialen in de openbare ruimte kán leiden tot chaos. Maar dit hoeft niet zo te zijn. Met een simpele maatregel kunt u voorkomen dat zand, houtsnippers, water en planten al snel overhoop worden gelopen. Iets wat gebeurt wanneer losse materialen niet goed worden afgebakend. Opsluitbanden tussen diverse speelzones bieden hiervoor uitkomst.

INTEGREREN VAN KUNST EN MUZIEK

Bespaar hoge kosten op onnodig onderhoud door te investeren in efficiënte materialen. Sterke planten die blad behouden, bomen die je weinig hoeft te snoeien, traaggroeiend gras of veiligheidsgras en (robinia)- houten speelelementen.